Gewolmaniseerd hout.
Inleiding:
Koop geen gewolmaniseerd (geïmpregneerd) hout, het is zo giftig dat je
het volgens de Europese richtlijnen niet met je handen mag aanraken.
Gelukkig is het hout nu in de ban gedaan en mag vanaf 30 juni 2004 niet
meer verkocht worden aan particulieren of in de woningbouw worden
gebruikt. Maar ja, de praktijk is anders het wordt nog steeds
(clandestien) verkocht en heel Nederland staat nog vol met dit hout,
zelfs speeltoestellen voor kinderen zijn er van gemaakt.

Het impregneren of verduurzamen van hout gebeurt met behulp van
chemische middelen (bestrijdingsmiddelen). Wolmanzouten (een biocide)
zijn veelgebruikte houtverduurzamingsmiddelen. De bekendste wolmanzouten
zijn CC- en CCA-zouten. CC-zouten bevatten chroom en koper, CCA-zouten
bevatten daarnaast ook nog arseen. Koper en arseen worden toegepast
vanwege hun schimmel- en insectendodende werking, chroom is vooral
belangrijk voor de fixatie.
Wat zijn wolmanzouten:
Wolmanzouten bevatten:
- 374 g/l arseenzuur.
- 532 g/l chroomtrioxide (chroom VI zuur).
- 188 g/l koper II oxide.
Wat zijn de kenmerken van arseenzuur en chroomtrioxide:
- arseenzuur (arseen) is een zwarte lijststof voor water, bodem en
lucht
- chroomtrioxide (chroom VI) is een zwarte lijststof voor lucht
Deze zwarte lijststoffen zijn zo gevaarlijk dat in internationaal
verband is besloten dat in het milieu brengen ervan gezien van
stofeigenschappen, zoals giftigheid. waaronder carcinogeniteit,
mutageniteit en teratogeniteit . afbreekbaarheid en (bio)accumulatie,
die een ernstig risico inhouden, via een maximaal brongerichte aanpak
met de best bestaande techniek moet worden voorkomen. Arseenzuur en
chroomtrioxide (en hun zouten daarvan) zijn de meest kwalijke
kankerverwekkende verbindingen die wij kennen. Er zijn 4- klassen aan
kankerverwekkende stoffen. Arseenzuur en chroomtrioxide vallen in de
zwaarste klasse, de klasse 1 van kankerverwekkende stoffen.
Chroomtrioxide is ook nog genotoxisch hetgeen inhoudt dat deze stof geen
veilige drempel kent. Het eenmaal in je leven binnenkrijgen van één
molecuul chroomtrioxide kan op termijn al kanker veroorzaken. Arseenzuur
en chroomtrioxide zijn ook nog verdacht reprotoxisch, hetgeen inhoudt
dat het toxische effecten (o.a. impotentie, fertiliteitsproblemen,
menstruatiestoornissen, testiskanker) en/of toxische effecten op het
geslacht via vrouwen en/of mannen (o.a. miskramen,
ontwikkelingsstoornissen, doodgeboorte) en afwijkingen op het nageslacht
als gevolg kunnen hebben. Arseenzuur en chroomtrioxide lossen goed op in
water en kunnen ons lichaam via een drietal routes binnendringen.
- via de lucht (ademhaling)
- via de huid (aanraking)
- via het maagdarmkanaal (besmette voeding)
en zijn daarom levensgevaarlijk. Asbest is een bagatel vergeleken met
deze stoffen. Enkel en alleen in Nederland al wordt jaarlijks via het
gebrekkige product: geïmpregneerd hout. zo. n 300.000 kg. arseenzuur en
zo. n 600.000 kg. chroomtrioxide op een ongecontroleerde manier diffuus
in de compartimenten water, bodem en lucht gebracht.
Riskeer je gezondheid niet met geïmpregneerd hout:
Gebruik nooit een hogedrukspuit.
Wees voorzichtig met bewerken (niet onbeschermd zagen, boren, schuren
etc).
Laat geen kinderen er mee spelen.
Volgens de Europese richtlijnen is het zo giftig dat je het niet met
je handen mag aanraken.
Verbrand
het nooit
Breekt er brand uit, maak je uit de voeten. Dampen, as, bluswater
alles is zwaar giftig.
Gebruik nooit een hogedrukspuit.
Wees voorzichtig met bewerken (niet onbeschermd zagen, boren, schuren
etc).
Laat geen kinderen er mee spelen.
Volgens de Europese richtlijnen is het zo giftig dat je het niet met
je handen mag aanraken.
Breekt er brand uit, maak je uit de voeten. Dampen, as, bluswater
alles is zwaar giftig.
Waarom geen hogedrukspuit gebruiken?
Het is een fabeltje om te denken dat deze
wolmanzouten (CCA-Zouten) goed opgesloten zitten in het hout en er niet
uitkomen. Of dat na 20 jaar de boel wel uitgeloogd zou zijn.
Bij een TNO onderzoek in Lelystad heeft men een
hogedrukspuit op een geïmpregneerde gevel (plm 18 jaar oud) gezet en in
het water komen de volgende waarden voor: Arseen 1170, koper 2450,
Chroom 1340.
Hoewel intensief reinigen (hogedrukspuit) niet een normale situatie,
hier toch ter vergelijking de toetsingswaarden S en I uit circulaire
streefwaarden en interventiewaarden bodemsanering, in werking sinds 27
februari 2000 (min. Vrom), deze bedragen voor Arseen S: 20 en I: 60.
Koper S: 15 en I: 75, Chroom S: 1 en I: 30.
Bij regen spoelt dit geïmpregneerde hout gewoon uit
en komen de gevaarlijke stoffen vrij en in de bodem, water terecht.
Natuurlijk wel in mindere mate dan bij intensief reinigen.
Waarom gevaarlijk bij brand?
In geval van brand komt zo'n 50% van het arseen in de lucht vrij
voornamelijk in aërosol-gebonden deeltjes. De massa mediane diameter van
die deeltjes varieert tussen ca 0,3 en 3 µm en bedraagt gemiddeld 1,1
µm. Uit metingen van arseen in aërosol in Nederland (Van Jaarsveld en
Onderdelinden, 1986) blijkt dat in landelijke omgevingen arseen
overwegend tot de fijnste aërosolfractie behoort (massamediaan ca 0,4 µm
en 85% beneden 1 µm) 0).
Dit betekent dat in geval van brand van een of meerdere woningen in het
Sidhadorp er een acuut levensgevaar voor alle bewoners ontstaat.
Dit des te meer in geval van brand benevens arseen-deeltjes ook nog
chroom VI verbindingen naar de lucht zullen worden uitstoten en
betreffend in water oplosbaar arseen en chroom VI met bluswater mee de
gehele omgeving ernstig zal besmetten met arseenzuur en chroomtrioxide
(chroom VI).
Dit omdat de wettelijke voorgeschreven kelders voor het opvangen van dit
met arseenzuur en chroom VI vergiftigde bluswater niet aanwezig zijn.
Voor de specifieke situatie in Lelystad is vanuit SWS meermalen bij
de Stichting Woningbouw Harmonisch Leven aangedrongen om niet alleen
haar huurders maar alle omwonenden op dit gevaar te wijzen. Natuurlijk
is het risico voor brandweer en andere hulpverleners even groot. De
gemeente Lelystad heeft toegezegd dit door de brandweer te laten
onderzoeken.
Welke acties nemen de milieu-organisaties zoals Greenpeace?
De milieu-organisaties hebben helaas boter op hun hoofd. Zij hebben
in het verleden samen met de overheid juist het impregneren met CCA
zouten van hout aangemoedigd. Met name het Wereldnatuurfonds was een
warme pleitbezorger voor gebruik van geïmpregneerd hout.
Men wilde het kappen van oerbossen, tropische bossen, het gebruik van
hardhout verminderen en men dacht dat geïmpregneerd hout een goed
alternatief voor hardhout zou zijn. Met alle gevolgen van dien.
In principe is men nu wel tegen geïmpregneerd hout, maar ze ondernemen
geen speciale akties. We hebben weleens de hulp, advies van Greenpeace
ingeroepen maar zonder resultaat.
KOMO-Keur is toch veilig?
Nu dat is niet zo. KOMO keur op gewolmaniseerd hout wil alleen maar
zeggen dat het hout volledig geïmpregneerd is, met het maximum
percentage aan CCA-zouten (Super Wolmanzout).
KOMO-Keur garandeert maximale duurzaamheid en daarmee maximaal
kankerverwekkend gif aan arzeenzuuur en/ of chroomtrioxide (chroom VI),
namelijk onder hoge druk tot in de kern van het hout vogelperst.
In het verleden werd bij wolmaniseren het hout alleen ondergedompeld in
de wolmanzouten. Maar de industrie/overheid zat zo in zijn maag met de
chemische afvalstromen dat men dacht als we nu meer in het hout kunnen
stoppen zijn we dit probleem kwijt. De overheid ging het zelf subsidiëren
mits het KOMO gekeurd was (maximum aan wolmanzouten).
FSC Hout is toch goed?
Het FSC keurmerk zegt alleen iets over de herkomst, niets over de
kwaliteit of de behandeling van het hout. Dus ook hout voorzien van het
FSC keurmerk kan geïmpregneerd zijn met CCA zouten.
Het blijft vreemd dat organisaties zoals het Wereld Natuurfonds die
biodiversiteit hoog in hun vaandel hebben staan en daarom het FSC
Keurmerk actief ondersteunen, geen eisen stellen aan de behandeling die
dit hout ondergaat voordat het onder het keurmerk wordt verkocht. Zo kan
geïmpregneerd hout dat onder het FSC keurmerk wordt verkocht door
uitloging en verdamping grote schade aan de natuur en het milieu
aanbrengen.
Zit er naast arseen, koper, chroom nog andere
stoffen in geïmpregneerd hout?
Helaas wel, maar deze stoffen zijn onbekend. Bij toetsing, toelating
van deze stoffen (door het CTB, College Toelating Bestrijdingsmiddelen)
wordt alleen gekeken naar de werkzame stoffen die de leverancier
opgeeft. En dan nog wordt alleen gekeken naar de werkzaamheid van deze
stoffen. En niet of ze gevaarlijk zijn in het gebruik en hoe ze
eventueel weer uit het milieu verwijderd (afvalfase) moeten worden. Men
mag zelfs niet onderzoeken of er andere gevaarlijke stoffen in zitten.
En dit is allemaal zo door de Nederlandse overheid bij wet geregeld.
Voor meer informatie over deze hiaten in de Nederlandse
bestrijdingsmiddelenwet zie hier onder,
Er zitten een aantal gebreken (tekortkomingen) in de Nederlandse
bestrijdingsmiddelenwet:
1) Op niet werkzame stoffen wordt niet gecontroleerd.
Bestrijdingsmiddelen zijn voor 100% samengesteld uit chemische
verbindingen. Op grond van de Bestrijdingsmiddelenwet behoeven
enkel en alleen die chemische verbindingen op het etiket van het bestrijdingsmiddel
te worden vermeld die werkzaam zijn voor het doel "het bestrijden
van schimmels, bacteriën en wormen die het hout kunnen aantasten
waarmee houtrot tijdelijk wordt voorkomen".
De niet werkzame chemische stoffen behoeven niet op het etiket te
worden vermeld.
Dit betekent dat op grond van de Nederlandse Bestrijdingsmiddelenwet
elk soort gevaarlijk afval, als niet niet werkzame chemische stof,
met het desbetreffende bestrijdingsmiddel mee voor eenieder onzichtbaar op
een ongecontroleerde wijze in water, bodem en lucht kan worden gedumpt.
2) Er wordt geen rekening gehouden met de afvalfase.
De Bestrijdingsmiddelenwet houdt geen rekening met de afvalfase van
het bestrijdingsmiddel. Dit betekent dat, als de functie van
het bestrijdingsmiddel (het beschermen van hout tegen schimmels, wormen
en bacteriën die houtrot veroorzaken) voorbij is, met de gevaren
van de afvalfase bij de beoordeling van de toelating van het
bestrijdingsmiddel geen rekening mag worden gehouden.
Dit houdt in dat bij de toelating van het bestrijdingsmiddel geen
rekening mag worden gehouden met de milieu-, gezondheids- en
economische schade van bestrijdingsmiddelen die tijdens de gebruiksfase
met regen(water) mee uit het geïmpregneerde hout zijn geloogd en daarmee
de bodem, grondwater en oppervlaktewater hebben vergiftigd. De
functie van het bestrijdingsmiddel (het beschermen van hout tegen
houtrot) is dan immers voorbij. Dit houdt eveneens in dat bij de
toelating van het bestrijdingsmiddel geen rekening mag worden gehouden
met bestrijdingsmiddelen die nog in het geïmpregneerde hout
zitten als dat hout de afvalfase heeft bereikt.
Bovengenoemde twee tekortkomingen in de Bestrijdingsmiddelenwet
zitten al vanaf 1962 (van meet af aan) in die wet.
(Met dank aan ing. A.v.R).
Is met Tanalith E 3485 geïmpregneerd hout wel veilig?
Nu met wolmanzout geïmpregneerd hout voor gebruik aan woning of door
particulieren verboden is, wordt Tanalith E 3485 vaak als
impregneermiddel gebruikt. De werkzame bestanddelen zijn koper en de een
biocides (triazoles).
Op 14-09-2001 was dit impregneermiddel niet meer toegestaan door het
CTB, maar na een juridische strijd met leverancier Arch Timber
Protection B.V., heeft men dit weer moeten toestaan.
Staatssecretaris Van Geel van VROM wil het gebruik van geïmpregneerd
hout totaal verbieden. Niet alleen arseen,maar ook zware metalen als
koper en chroom moeten vanwege risico voor de gezondheid niet meer
worden gebruikt, zei Van Geel voor de AVRO-radio in januari 2005. In
Tanalith zit koper.
Naast de discussie of Tanalith E 3485 wel veilig is, speelt hier
natuurlijk ook de discussie dat het onbekend is wat voor andere stoffen
erin zitten. Volgens een artikel in het Brabants Dagblad: "De milieuadviseur van de Raad van
State heeft ook twijfels over Tanalith E 3485. Hij vindt het een
probleem dat de samenstelling van Tanalith niet bekend is. Dat kan een
probleem opleveren als het spul in dampvorm in de lucht komt."
Advies: koop helemaal geen geïmpregneerd hout, het is onbekend
hoe veel meer gevaarlijke stoffen er nog in zitten.
Meer informatie over TANALITH E 3485 bij het CTB >>
Lees
verder
En voor de laatste CTB wijziging 15-08-2006 van TANALITH E 3485 naar TANALITH
E 3500 >>
Lees
verder
Actueel gebruiksvoorschrift |